De Râmâyana van Samhita Arni en Moyna Chitrakar

De Râmâyana, toegeschreven aan de wijze Vâlmiki, is een van de twee grote epieken van de religieuze en literaire traditie van de Brahmanistische wereld, het andere epische gedicht is de Mahâbhârata. Râma die de perfecte koninklijke macht belichaamt wordt beschouwd als een van de avatars van de god Vishnu. Sitâ zijn vrouw werd ontvoerd door een demon en na gewelddadige gevechten slaagde Râma erin haar te bevrijden. Na zijn overwinning, tegen alle verwachtingen in, had Râma geen haast om naar haar toe te gaan. Het was minder om haar te bevrijden dat hij een gevecht had gevoerd dan om de overtreding waar hij het voorwerp van was geweest uit te wissen! Toen hij haar onschuld in twijfel trok, wees hij haar af: "Jou te zien beledigt mij". Hoe kan ik je terugnemen? Ga waar je wilt" en de geschiedenis zou zich nog eens herhalen.

Hoewel deze tekst in de ogen van de Hindoes heilig is, is het standpunt van Samhita Arni en Moyna Chitrakar dat van vrouwen die geweld en mannelijke onderdrukking afwijzen. Samen hebben ze een "andere" Râmâyana, van een verbazingwekkende moderniteit, vaak beschreven als feministisch, herschreven en in beeld gebracht. De schandalige hindoeïstische fundamentalisten schreeuwden dat het heiligschennis was!

Sitâ vertelt over haar leven, over de vernederingen en ontberingen die ze heeft doorstaan, maar ze neemt het op tegen die vernederingen en ontberingen, zo beweert ze zelf. Ze is zich ervan bewust dat ze niet de enige is die lijdt, dus brengt ze de klachten van andere vrouwen naar voren die hun man, hun kinderen in de oorlog hebben verloren... Het maakt niet uit tot welk kamp ze behoren.

Het waren Moyna's beelden die Samhita begeleidden bij het schrijven van de dialogen; ze wilde trouw blijven aan de visie van de Bengaalse kunstenaar die ook de stijl van de "patua" schilders en verhalenvertellers beheerst. We weten dat deze schilders en verhalenvertellers hun schilderijen in rollen voor de ogen van de toeschouwers ontvouwen, terwijl hun liedjes de afgebeelde gebeurtenissen vertellen en daar commentaar op geven Het is echter niet in deze vorm dat de lezer de " Râmâyana de Sitâ " ontdekt, maar in de vorm van een grafische roman die lijkt op een kunstenaarsboek dat het midden houdt tussen een album en een stripboek, een bijzonder werk dat getuigt van de verbazingwekkende creativiteit van de Tara-uitgeverij, die zich laat verleiden tot avant-gardistische projecten op basis van het Indiase erfgoed en die in haar publicaties regelmatig de zaak van de vrouw verdedigt.

Michel Defourny

Boekreferentie

Samhita Arni & Moyna Chitrar, Sita's Ramayana, Tara Books, Chennai, 2011

Boek van het fonds Michel Defourny, aanwezig in het Centre de littérature jeunesse et graphique.

Het erfgoedfonds van de Stad Luik zal vanaf 27 maart 2020 opnieuw toegankelijk zijn voor het publiek, in zijn nieuwe gebouwen op het îlot St-Georges.