Wapens

Het Wapenmuseum is een van de oudste Luikse musea; het werd opgericht in 1885, op initiatief van de gemeentelijke autoriteiten en dankzij de eerste donatie van een lokale wapenfabrikant, Pierre-Joseph Lemille. Hiermee werd toegekomen aan de door verschillende instanties geuite wens om onze metropool te voorzien van een permanente instelling, die volledig gewijd zou zijn aan een van de meest kenmerkende industrieën van de stad: de wapenindustrie. In die tijd en lang daarvoor was Luik namelijk een van de belangrijkste steden op het gebied van de wapenindustrie op wereldniveau.

Het Wapenmuseum, dat ook vandaag nog internationaal geldt als een van de belangrijkste musea in zijn soort, was toentertijd gevestigd in het voormalig hotel Hayme de Bomal, eigendom van Lemille, tot aan de opname van het museum in het museumcomplex Grand Curtius, dat geopend werd in 2009.

De afdeling Wapens van het Grand Curtius is dus de opvolger van het Wapenmuseum. Het bergt een paar duizend vuurwapens, maar ook blanke wapens, niet alleen afkomstig uit Luik, als belangrijk productiecentrum,  maar ook uit andere gebieden wereldwijd. 

De collectie, die alle perioden uit de geschiedenis van het wapen dekt is van groot belang, zowel vanuit technisch als esthetisch oogpunt, vanwege het feit dat de collectie onder meer veel uitzonderlijke stukken bevat, een aantal meesterwerken van toegepaste kunst (graveerkunst, snijdwerkkunst, inlegkunst, …).

Met het oog op dit erfgoed van onschatbare waarde, is de afdeling Wapens van het Grand Curtius in 2018 begonnen met een ingrijpende herziening van de presentatie van de wapens, die geleidelijk aan een plaats krijgen in het prachtige monumentale paleis, dat rond 1600 gebouwd werd door Jean Curtius, een rijke handelaar die fortuin had gemaakt in de wapen- en buskruithandel, en tevens soldaat in dienst van het Spaanse leger, wiens naam nu nog door het gebouw gedragen wordt.

De inrichting van de collectie verloopt voorspoedig. Op 20 september 2018 vond aldus op de eerste verdieping van het Grand Curtius de opening plaats van de eerste drie etappes van deze complete renovatie, namelijk de afdeling gewijd aan burgerwapens (jacht- en sportwapens) en verdedigingswapens (pistolen en revolvers), waar een zeshonderdtal opmerkelijke stukken worden getoond uit de geschiedenis van de wapenproductie van de 16de tot 21ste eeuw. Deze cursus wordt verdrievoudigd met een tweede cursus over jachtmessen en een derde cursus over het vak van wapensmid. Deze twee rondleidingen zullen worden opgezet volgens de chronologische en technische logica van de eerste reeds bestaande rondleiding.

De tweede verdieping, gewijd aan militaire vuurwapens, werd ingehuldigd in september 2021 en presenteert dit thema in drie grote ruimtes. De eerste ruimte bestaat uit een didactische gang, gebaseerd op een chronologische opeenvolging van wapensystemen, die tot doel heeft de tactische en strategische bijdragen van vuurwapens op historisch en technisch niveau uit te leggen. In een tweede zone kunnen de bezoekers deze wapens ontdekken in een internationaal en chronologisch parcours, begeleid door projecties die deze wapens in hun context plaatsen. De derde ruimte is meer specifiek gewijd aan Luik en de Belgische produktie door middel van drie zalen met als thema's het Belgische leger, de export en tenslotte de 19e eeuw in Luik, die beschouwd wordt als de gouden eeuw van de Luikse wapenkamer.

Vervolgens worden op de derde verdieping van het Palais Curtius slagwapens en bescherming vanaf de Middeleeuwen tot heden tentoongesteld. Het doel van deze ruimte is om voorwerpen van hetzelfde type te presenteren, om zo een meer gerichte toon te geven aan de concepten van militaire kunst door de eeuwen heen en op verschillende plaatsen. 

Zo zullen tussen twee- en drieduizend wapens worden tentoongesteld op de eerste drie verdiepingen van het Palais Curtius. Zo wordt een van de parels van het Luikse patrimonium in opeenvolgende etappes herboren, in het spoor van wat het was op het moment van zijn creatie, en trekt het zowel het Belgische als het buitenlandse publiek aan.

Loïc Servais, conservator van het departement wapens

loic.servais@liege.be