Zijn stad Leerdam is vooral bekend om haar zeer gewaardeerde halfverhitte kaas, maar ze zou even bekend moeten zijn vanwege de glaswerken afkomstig uit de Koninklijke Nederlandse Glasfabriek.
Vanaf 1915 gaat de N.V. Koninklijke Nederlandsche Glasfabriek Leerdam, die opgericht is in 1765, zich serieus richten op een moderne en innovatieve productie, onder leiding van drie architecten-ontwerpers: de Nederlanders Hendrik Petrus Berlage (reeds ontwerper van modellen voor de Kristalfabrieken van Pantin en Baccarat), Karel Petrus Cornelis de Basel en de beroemde Amerikaan Frank Lloyd Wright. Meer dan 15 jaar voor de opkomst van het Scandinavisch design, produceert de fabriek in Leerdam op industriële wijze tafelserviezen in gezuiverde, functionele vormen. De ontwerpers ontwerpen ook kunstobjecten die spontaan worden geblazen of op ambachtelijke wijze worden gemaakt.
Ontwerper Floris Meydam (1919-2011), afkomstig uit Leerdam, wordt in 1935 aangenomen in de glasfabriek als medewerker op de ontwerpafdeling waar hij in 1949 directeur wordt. Tijdens de Wereldtentoonstelling van Brussel in 1958, wordt de hoofdprijs uitgereikt aan het paviljoen van Leerdam. De drie geëxposeerde werken dateren uit hetzelfde jaar en maken deel uit van een serie ‘Unica’ ontwerpen (waarmee in 1922 begonnen is), resultaat van de nauwe samenwerking tussen de ontwerper en de glaskunstenaar die het glas moest blazen en het kristal moest bewerken. Deze unieke stukken maken deel uit van de mooiste werken van de kunstenaar, die vormen tekent in zuivere lijnen en gebruik maakt van felle kleuren in verschillende schakeringen. De vaas voor één bloem met elegant contour wordt geaccentueerd door het gebruik van een helder gele kleur. De langwerpige vaas is licht gewelfd en ingelegd met een witte glasmassa waarvan de onderzijde omwikkeld is met een blauw-groene strook. Het geëmailleerde glas is bedekt met verschillende kleurloze kristallagen met vergrootglaseffect, die het stuk een massief uiterlijk geven.
Voor de twee uiteinden van de zijkanten van de opening liet de ontwerper zich inspireren door de ‘hoorns’ op het hoofd van de reuzenmanta[1]. De beker met brede ronde opening wordt smaller naar de bolronde basis toe, die een kronkelig profiel vertoont. De horizontaliteit van de beker wordt in evenwicht gebracht door de verticaliteit van de voet in de vorm van een kegel ingezet met een luchtzak in de vorm van een cuberdon[2]. Het blauwe kristal van de beker is ingelegd met draden, stroken en grote platte vlakken in de kleur zeegroen.
Elk stuk is voorzien van een met diamantstift gegraveerde handtekening ‘Leerdam Unica Fmeydam’ en de letters ‘MB’ gevolgd door een cijfer. Dit laatste verwijst naar een markeersysteem dat gebruikt wordt in de glasindustrie. De letters verwijzen naar de datum waarop het stuk werd ontworpen en vervaardigd – in dit geval 1958 – en de cijfers geven het volgnummer aan van het glaswerk in de serie. Zo is de gele vaas de 440ste in de reeks van 1679 stukken die vervaardigd zijn in 1958, de beker is de 1013e en de vaas met ingelegd decor de 1081ste.
Deze drie kunstwerken zijn een eerbetoon aan Floris Meydam, die in 2011 overleed, en benadrukken de verbazingwekkende moderniteit van de glaskunst uit Nederland.
[1] De reuzenmanta is een vis met een plat lichaam voorzien van vinnen in de vorm van vleugels. Deze vis wordt de ‘duivel van de zee’ genoemd omdat de kop voorzien is van twee ‘hoorns’.
[2] De cuberdon is een traditioneel Belgisch roze-rood peervormig snoepje, bestaande uit suiker, acaciahars en frambozenaroma.
