Mithrische bronzen

Werkzaamheden die door de Federatie Wallonië-Brussel als Treasure zijn geclassificeerd

De Gallo-Romeinse bronzen, die op 8 februari 2011 door de Federatie Wallonië-Brussel als een "schat" werden bestempeld, werden eind 1881 of begin 1882 bij toeval ontdekt in Angleur (Luik) door een metselaar, in een schuilplaats van een gieter die op een diepte van ongeveer 50-60 cm in de grond was ingegraven. 

Dit geheel van twintig stukken, gedateerd op het einde van de 2e of het begin van de 3e eeuw n.C., omvat watervoorzieningselementen (een fonteinsleutel, twee overstorten met leonijnen maskers, drie verbindingsringen voor pijpen en een geperforeerde vierhoekige pijp) alsmede figuratieve kandelaars die oorspronkelijk dienst moeten hebben gedaan in het speleum van een mithraum. Aangezien de cultus van Mithra vooral in stedelijke gebieden werd beoefend, ligt de oorspronkelijke plaats van herkomst van deze voorwerpen waarschijnlijk elders, misschien in Theux-Juslenville (Luik), in een nederzetting die waarschijnlijk de status van vicus had en waar in 1557 twee altaren van Mithra, die nu verloren zijn gegaan, werden geïdentificeerd. 

De vier zoömorfe kronen komen overeen met de tekens van de dierenriem: Ram, Leeuw, Schorpioen en Vissen. Een vijfde teken, Weegschaal, wordt voorgesteld door een beeldje van een naakte jongeman met uitgestrekte armen, die oorspronkelijk bedoeld was om het weeginstrument vast te houden. De drie mannenkoppen in profiel, waarvan er twee hun met veren afgezette vleugels hebben behouden, zijn die van de Winden. Wat de twee bewegende vrouwelijke beeldjes betreft, zij zouden personificaties van de Seizoenen zijn. 

Dergelijke motieven - met uitzondering van de Gorgon Medusa, die zelden in een Mithraïsche context wordt afgebeeld - worden aangetroffen in de gebeeldhouwde versiering van Rijnlandse Mithraïsche stenen bas-reliëfs (b.v. die in Mithraum I te Nida-Heddernheim), waar zij een centrale compositie omlijsten waarop Mithra de Taurocton wordt afgebeeld. De plastische leeuw, die zijn rechtervoorpoot opheft, en de afgeknotte kegelvormige hals van een vaas roepen een tafereel op dat vaak voorkomt onder de tauroctonie en associeert een slang, die hier ontbreekt, met een krater en een leeuw. 

Meer over de Schatten van de Federatie Wallonië-Brussel

Het decreet van 11 juli 2002 maakt het mogelijk om goederen die van aanzienlijk belang zijn voor de Federatie Wallonië-Brussel als Schat aan te merken. In dit kader worden verschillende werken waarvan de artistieke kwaliteit, de zeldzaamheid of de band met de geschiedenis en de kunstgeschiedenis niet meer ter discussie staan, door deze classificatie nog versterkt. Deze erkenning maakt het mogelijk deze juweeltjes van ons artistiek en cultureel erfgoed voor het voetlicht te brengen, maar vooral ook om ze beter te beschermen, te helpen restaureren of te voorkomen dat ze naar het buitenland worden verkocht. Elk jaar worden verschillende belangrijke historische werken erkend als Schatkamer.

Een beschermd eigendom krijgt de status van "schat". Deze term vindt zijn oorsprong in het Europees recht, dat elke lidstaat de mogelijkheid biedt zijn "nationaal artistiek, historisch of archeologisch bezit" te beschermen. Deze schatten zijn dus uitgezonderd van het beginsel van het vrije verkeer van goederen binnen de Europese Unie en kunnen bij het verlaten van het betrokken nationale grondgebied aan beperkingen of verboden worden onderworpen.

Meer informatie op de website van de Federatie Wallonië-Brussel.

Numéro d'inventaire FLORA
GC.ARC.01e.1884.004809
Année d'exécution
Eind 2e of begin 3e eeuw n.Chr.
Lieu
Ontdekt in Angleur (Luik) in 1882
Dimensions
Goddelijkheid van de Winden I: H. 20 cm ; B. 11,5 cm ; D. 5 cm / Goddelijkheid van de Winden II: H. 22 cm ; B. 10,5 cm ; D. 5,5 cm / Medusa: D. 20,2 cm ; D. 1259,7 gg