Dit grafmonument werd in 1862 verworven door het Archeologisch instituut van Luik. Het is afkomstig van de voormalige priorij van Saint-Nicolas-en-Glain, in de buurt van Luik, die in 1906 werd verwoest. Volgens het opschrift: ANTONIUS M[ILES], gaat het hier vermoedelijk om de steen die voorheen het graf bedekte van ridder Antoine de Bolsée, weldoener van genoemde priorij. Door de naam van de persoon, de ‘uniciale’ schrijfwijze van het opschrift en de typologie van de afgebeelde wapenuitrusting, kunnen we de steen dateren in de eerste helft van de 13de eeuw.
De steen onderscheidt zich vooral door de vorm en het erg grove stijl van de gravering van de beeltenis van de overledene.
De trapeziumvorm is afgeleid van die van de deksels van de sarcofagen uit de Middeleeuwen en de Romaanse periode. Het klassieke rechthoekige model zal uiteindelijk de overhand krijgen, maar in de 13de eeuw werd het type ‘doodkistdeksel’ zoals dat van ridder Antoine nog gebruikt, zoals bijvoorbeeld in België blijkt uit een paar bewaard gebleven exemplaren in kerken (Houffalize, Vorst, Jeneffe) en musea (Saint-Bavon en Byloke, in Gent).
De gegraveerde, zeer summiere, lijnen schetsen een ridder in wapenuitrusting. De gesloten helm beschermt het hoofd volledig. Hij draagt een maliënkolder, die gedeeltelijk schuil gaat onder een wapenvest en is voorzien van een wapenschild. Dit schild is versierd met het wapen van de eigenaar, in dit geval “vair (blauw op witte ondergrond) met een keper van keel (rood)”, wat niet volledig overeenkomt met het wapen van Bolsée, dat “zilver (wit) met keper van keel (rood)” is.
De afbeelding van de sporen roept vragen op. Op het eerste gezicht lijken deze voorzien van grof geschetste tandwielen. Maar sporen met wieltjes werden pas gebruikt vanaf de tweede helft van de 13de eeuw. Dit is ongetwijfeld een zeer gestyleerde weergave van puntsporen voorzien van een stopkruis, waarmee de kans kleiner was dat men per ongeluk in de flank van het paard zou prikken.
Tenslotte is de ridder voorzien van een lans en een gordel met aan de zijkant een zwaard met rechte schacht, zoals gebruikelijk in die tijd, in de Middeleeuwen.
Deze wapenuitrusting komt overeen met die van de elitestrijders die in 1213 door de bisschop van Luik en de graaf van Loon naar de overwinning werden geleid tegen de hertog van Brabant in de slag van Steps.
De grafsteen van ridder Antoine toont aan de ene kant het verlangen naar roem en de militaire roeping van de aristocratie van zijn tijd, maar ook de beperkte materiële en culturele middelen, waarover de minder welgestelden uit deze kringen beschikten.
